Successen en knelpunten in de Rotterdamse energie- en grondstoffentransitie

Dat was de boodschap van de halfjaarbijeenkomst van het Deltalinqs Climate Program (DCP), eind juni in het Deltahotel. Tijdens de bijeenkomst werd gerapporteerd over de voortgang van de transitie en met elkaar gesproken door leden, ambassadeurs en partners.

Het was een bijzondere bijeenkomst, in een tijd waarin de crises over elkaar heen buitelen: stikstof, energie, Oekraïne. Maar het is ook de tijd van een nieuw kabinet met nieuw elan dat stappen zet in de uitvoering van de energie- en grondstoffentransitie. En een nieuwe wethouder Haven, Robert Simons, die enthousiast is over zijn portefeuille en opriep tot uitvoering en iedereen eraan herinnerde om ook successen te vieren. Daarom was het des te beter dat een grote groep mensen na lange (corona)tijd weer fysiek bij elkaar kon komen.

Na de opening door Deltalinqs-voorzitter Victor van der Chijs gaf DCP-programmadirecteur Alice Krekt een korte schets van de mijlpalen uit het afgelopen halfjaar. Zo was er de afronding van de energiemixstudie waarmee het merendeel van de toekomstige energiestromen in beeld zijn, de inrichting van het Fieldlab Industrial Electrification, de grondstoffenstudie en de aanstelling van Wiebe Buist als de manager van het Data safehouse. Zowel Nico van Dooren (Havenbedrijf Rotterdam) als gedeputeerde Jeannette Baljeu riepen bedrijven op om zich hiervoor zo snel mogelijk in te schrijven. Dat is heel erg belangrijk voor de agendering van investeringsprogramma’s in nieuwe energie-infrastructuur.

Netcapaciteit
David Peters (Stedin) benadrukte tijdens de bijeenkomst het belang van die nieuwe infrastructuur. Netcapaciteit is cruciaal. "We zien nu een mismatch tussen infrastructuurontwikkeling, financiën, human capital en proceduresnelheid", stelde hij. Mede daarom moet de toekomstige vraag en het aanbod van energie snel goed op elkaar worden afgestemd. En soms is het nodig om vraag en aanbod tegelijkertijd te ontwikkelen, gaf Diederick Luijten van Air Liquide aan. "Ketensamenwerking is daarbij heel belangrijk", zei hij doelend op het succes van HyTrucks.

Grondstoffen
Bart Leenders van Neste bouwt - naast verschillende productieuitbreidingen - aan een kleine waterstofelektrolyzer, zo vertelde hij tijdens de bijeenkomst. Volgens hem is het nog een belangrijke vraag hoe we aan voldoende koolstofatomen gaan komen die nodig zijn voor de grondstoffentransitie. Daarbij opperde hij ook om te kijken naar moeilijk te verwerken plastic als feedstock voor processen.

Arbeidsmarkt
Gedeputeerde Jeannette Baljeu zei veel enthousiasme te bespeuren voor de energie- en grondstoffentransitie. Een probleem dat zij hierbij uiteraard ook signaleert is het gebrek aan stikstofruimte, terwijl de industrie dit toch echt nodig heeft voor de transitie. Een lastig traject. Een ander pijnpunt is het gebrek aan goed personeel om de transitie uit te voeren. Hierop worden verschillende initiatieven genomen. Eén ervan is samenwerking tussen het Rotterdamse bedrijfsleven en de gemeente Rotterdam op arbeidsmarktgebied. Uit het Europese Just Transition Fund komt een budget van 58,5 miljoen euro beschikbaar voor duurzame transitie van Groot-Rijnmond. Een deel daarvan zal bestemd zijn voor een betere arbeidsmarkt. Baljeu riep op om gezamenlijk actie te ondernemen om in oktober budget aan te kunnen vragen.

LOC’s en ambassadeurs
De kern van het DCP wordt gevormd door jaarlijkse samenwerkingsafspraken met bedrijven en partners. Deze zijn onderverdeeld in drie thema’s:

• Energiemix & Infrastructuur
• Alternatieve Brandstoffen & Energiedragers
• Circulaire Haven & Industrie

Binnen de thema’s worden samenwerkingsafspraken gemaakt. Deze noemen we Letters of Cooperation (LOC). Per LOC treden de volgende twee ambassadeurs naar voren, die DCP op dat onderwerp vertegenwoordigen en toezicht houden op resultaten en accenten die worden gelegd gedurende het jaar:

• LOC 1 Energiemix & infrastructuur in de industrie
  Ambassadeurs: David Peters (Stedin) en Nico van Dooren (Havenbedrijf Rotterdam)
• LOC 2 Energiemix & infrastructuur in de transport & overslag
  Ambassadeurs: Jan Overdevest (Waalhaven Groep) en Diederick Luijten (Air Liquide)
• LOC 3: Elektrificatie
  Ambassadeurs: Jos van Winsen (Shell) en René Peters (TNO)
• LOC 4: Waterstof
  Ambassadeurs: Marcel Galjee (Nobian) en Karen de Lathouder (BP)
• LOC 5: Grondstoffentransitie
  Ambassadeurs: Bart Leenders (Neste) en Frank Nieuwenhuijs (Huntsman)