Over de stok, de wortel en de tamboerijn

Op uitnodiging van de gemeenteraadscommissie Mobiliteit, Haven, Economie en Klimaat hebben Anne-Marie Spierings, Programmadirecteur Economische Transitie bij het Deltalinqs Climate Program en Nico van Dooren, Directeur New Business van Havenbedrijf Rotterdam, deze raadscommissie op 16 april bijgepraat over de transitie-ontwikkelingen in het Rotterdamse havengebied.

Netcongestie
Anne-Marie heeft een toelichting gegeven op netcongestie: “file op het elektriciteitsnet”, waardoor netbeheerders geen nieuwe of verhoging van transportvermogen kunnen toekennen. Dit is een groot probleem voor zowel nieuwe bedrijven in het gebied, als voor bestaande bedrijven die sommige processen op (groene) elektriciteit willen laten draaien in plaats van op fossiele energie. ‘Momenteel staan er 150 aanvragers op de wachtlijst van Stedin’, vertelde Anne-Marie. ‘En die aanvragers zijn heel verschillend: bedrijven die willen verduurzamen of uitbreiden, maar ook nieuwe bedrijven die met recycling of duurzame brandstoffen aan de slag willen.’

Spanningsklachten
De raadscommissieleden waren heel nieuwsgierig naar wat er allemaal gaande is op klimaatgebied in de haven en wat zij daaraan als gemeenteraadsleden zouden kunnen bijdragen. ‘Ik heb veel positieve belangstelling ervaren’, zegt Anne-Marie. ‘Raadsleden wilden weten wat er nodig is om de transitie te versnellen. Ik heb enkele tips gegeven over het gemeentelijk inkoopbeleid, sneller afhandelen van ruimtelijke plannen en vergunningen en bovenal betere samenwerking. Er zijn nog teveel wederzijdse misverstanden tussen bedrijven, netbeheerders en overheden. Soms ook letterlijk, omdat ze niet dezelfde taal en termen gebruiken.’ Als voorbeeld en klein grapje noemde Anne-Marie het begrip “spanningsklachten”. Dat betekent niet dat een netbeheerder tegen een burn-out aan zit, maar dat er problemen zijn op het elektriciteitsnet.’

Meer begrip voor elkaar
Anne-Marie pleitte voor meer begrip voor elkaars positie. ‘Iedereen vindt dat het te langzaam gaat met de energie- en grondstoffentransitie. Dat heeft niets te maken met onwil, er zijn ideeën en initiatieven genoeg. Maar alle betrokkenen kennen nu eenmaal wetten en regels waaraan ze zich moeten houden. Zo heeft een bedrijf in de haven eerst een goed plan nodig voordat het financiering van het hoofdkantoor krijgt. En áls dan de investeringsknoop is doorgehakt, moet diegene ook rekening houden met de planning van een onderhoudsstop. Bedrijven in de haven draaien immers volcontinu en stoppen vaak maar eens in de drie tot zes jaar. Alleen dan kunnen zij belangrijke technische veranderingen in het bedrijfsproces doorvoeren. Als dan de overheid er lang over doet om een vergunning te verlenen of als er geen extra netcapaciteit beschikbaar is, werkt dat frustrerend. In het ergste geval is het te laat voor de onderhoudsstop en schiet de verduurzaming door naar de volgende onderhoudsstop. We moeten proberen elkaar vaker op te zoeken en beter te begrijpen. Hoe beter we elkaar kennen en begrijpen, hoe sneller de transitie zal gaan.’

Stok, wortel, tamboerijn
Tot slot deed Anne-Marie nog een suggestie aan de raadscommissieleden –­ en eigenlijk iedereen die betrokken is bij de energie- en grondstoffentransitie ­– om de transities te versnellen. ‘We kennen allemaal het systeem van de wortel en de stok: je houdt iemand een wortel voor om diegene te laten doen wat jij wilt, en je kunt iemand slaan met de stok als diegene niet doet wat jij wilt. Zo werkt de overheid ook, met subsidies en belastingen. Op dit moment slaan we door naar de stok. En ik zou bovendien iets willen toevoegen: de tamboerijn. Met dit instrument dragen we onze visie op verduurzaming uit, laten we goede voorbeelden zien, en steunen we de goede initiatieven. Benadrukken van wat er allemaal wél goed gaat en dat we het “gewoon” voor elkaar zullen en móeten krijgen is veel belangrijker dan sommige mensen denken.’

Terugkijken
Terugkijken van de commissievergadering kan via deze link (vanaf  2 uur en 8 minuten is Anne-Marie Spierings aan het woord).