Masterclass 1 jaar Omgevingswet: Belangrijke leermomenten en toekomstige uitdagingen

Zo kwamen de belangrijkste veranderingen en aandachtspunten van vergunningverlening, toezicht en handhaving onder de Omgevingswet voorbij. Want hoewel de Omgevingswet pas één jaar oud is en jurisprudentie beperkt is tot voorlopige voorziening-uitspraken (dus nog geen einduitspraken), zijn er al wel de nodige ‘leermomenten’, waarvan er een aantal de revue passeerden tijdens de bijeenkomst.

Nieuwe elementen bij vergunningverlening
Op het gebied van vergunningverlening geldt dat de Omgevingswet nieuwe elementen heeft geïntroduceerd, zoals verplichte participatie bij vergunningaanvragen, een nieuw milieurechtelijk toetsingskader in omgevingsplannen en natuurlijk de functioneel ondersteunende activiteiten (door het loslaten van het inrichtingen-begrip). En hoewel onder oud recht ook al aanwezig, heeft de Omgevingswet het gebruik van de zorgplichten (algemeen en specifiek) verder uitgebreid. In de praktijk blijkt (ook uit jurisprudentie) dat handhaven op de zorgplicht bedoeld is voor bijzondere gevallen, waarbij simpel gezegd duidelijk sprake moet zijn van een onmiskenbare overtreding en ernstige nadelige gevolgen. Niet te snel dus.

Wijziging in begrip en verplichting ‘ongewoon voorval’
Ten aanzien van toezicht en handhaving is een belangrijke wijziging in de omschrijving van het begrip ongewoon voorval (met significante nadelige gevolgen) en de verplichtingen die gelden als dat zich heeft voorgedaan. Handhaving blijft een ingewikkeld onderwerp, ook onder de Omgevingswet. Inspecteurs kunnen verschillende petten op hebben, niet alleen qua toezicht of opsporing, maar ook of zij herstellend of bestraffend willen sanctioneren. Bij elke ‘pet’ gelden weer andere bevoegdheden van de inspecteur en rechten voor het bedrijf. Ook onder het Omgevingsrecht blijft het van belang goed inzichtelijk te krijgen welke rol en met welk doel een inspecteur op bezoek komt of informatie opvraagt.

Afvalwater
Vooruitkijkend gaf Van Doorne aan de komende tijd veel aandacht voor (het lozen) van afvalwater te zien. Hier komt, mede door Europese regelgeving, nóg meer aandacht op te liggen, dus hun advies aan de aanwezigen luidde: evalueer goed of alles nog up-to-date is. Extra complex is daarbij dat er niet zoiets als een recht om te lozen bestaat, dus voorkom verassingen. Zie ook onze eerdere berichtgeving hierover: De Kaderrichtlijn water komt eraan, zorg dat je lozingsvergunning op orde is.

Circulair Materialen plan
Ten slotte zal de komende tijd het Landelijk Afvalbeheer-plan (LAP) worden vervangen door een Circulair Materialenplan (CMP). Deze twee plannen zijn in veel opzichten vergelijkbaar en helaas is weinig vernieuwends in het CMP opgenomen dat de circulariteit echt kan bespoedigen, zoals bijvoorbeeld meer ondersteuning voor het objectief behalen van de einde afval-status.

We kijken terug op een geslaagde masterclass.