Roep om wereldwijde, hogere CO2-beprijzing tijdens CO2-conferentie

Zo’n CO₂-prijsverhoging kun je vanwege je concurrentiepositie niet alleen op nationaal niveau afspreken. Dat was een onderwerp dat vaak terugkwam tijdens de CO₂-conferentie op 14 juni jongstleden in Rotterdam.

Deltalinqs Energy Forum was kennispartner van de CO₂-conferentie, die gehouden werd in LantarenVenster op de Rotterdamse Kop van Zuid. Dagvoorzitter Charles Groenhuizen trapte af met zijn constatering dat zelfs in de opkomende markten steeds meer aandacht is voor duurzaamheid. Reden te meer om er in Nederland een voorsprong op te nemen. Havenwethouder Adriaan Visser gaf daarna een optimistisch toekomstbeeld van Rotterdam als centrum van de Nederlandse biobased economy in 2030. In zijn speech riep hij op tot meer klimaatambitie in politiek Den Haag, maar ook tot opname in het Klimaatakkoord van de scheepvaart en luchtvaart – immers grote CO₂-uitstoters. Programmadirecteur Alice Krekt citeerde op twitterde een passage uit Vissers speech: "In de haven is veel kennis en de medewerkers van deze bedrijven werken graag mee aan de energietransitie." Tevreden voegde ze eraan toe: "Fijn dat dit ook wordt gezien op het Stadhuis!"

Emmo Meijer, boegbeeld van de Topsector Chemie, en Hans Grünfeld, van de VEMW, gingen met elkaar en de zaal in debat over de klimaatambities van het huidige kabinet. Hier kwam voor het eerst het probleem met CO₂-beprijzing aan de orde: "We willen in 2050 CO₂-neutraal zijn", zei Emmo Meijer. "En de plannen moet je dan nu zo ongeveer klaar hebben. De lage prijs van CO₂ is daarbij een probleem, waardoor business cases moeilijk positief te maken zijn. Ik voorzie dat de prijs van een ton CO₂ binnen tien tot vijftien jaar naar 100 tot 150 euro gaat, en het land dat zich daarop het beste voorbereidt, wint de race." Meijer merkte verder op dat hij een overkoepelende overheidsblik mist. "Er is een Transitieagenda, een Klimaatakkoord, een Trilateraal overleg, maar geen overkoepelende visie over wat een duurzaam Nederland nu eigenlijk inhoudt." Alice Krekt bepleitte een rol voor de overheid in het aanleggen van infrastructuur voor nieuwe energie, als katalysator voor de energietransitie

Grünfeld denkt dat het gat tussen de huidige kostprijs (vijftien euro voor een ton CO₂) en de kosten voor overschakelen naar de duurzame keuze moet komen uit slimme technologische oplossingen. "Maar vooral een langetermijnperspectief is belangrijk bij verduurzaming: dat geeft investeringszekerheid. Elektrificatie van de industrie met gebruik van wind op zee is één van de verduurzamingspaden voor de komende jaren. CO₂-opslag is het andere."

In de presentatie van Søren Jacobsen van BioMCN stond het business model van bio-ethanol centraal. "Nu nog zetten we aardgas om in methanol: hartstikke fossiel", zei Jacobsen. "Maar wanneer we aardgas vervangen door groen gas, en daar zijn we mee bezig, wordt het een ander verhaal. We werken nu ook aan vergassing van afval. En we hebben een prijswinnend CCU-project, waarin we CO₂ uit vergisters halen en dit injecteren in ons productieproces. Onze uitdagingen voor verdere verduurzaming zijn de grote investeringskosten en de langjarige contracten die we moeten aangaan. Ook werkt de regelgeving nog niet mee en het belangrijkste probleem is: er is simpelweg te weinig vraag naar bio-ethanol." Jacobsen vroeg zich hardop af of bio-ethanol misschien de oplossing kan zijn voor de scheepvaart, die immers over moet gaan op schonere brandstoffen.

Veronique de Bruijn is als ceo van Photanol één van de lichtende voorbeelden van een positieve business case in CCU. Haar bedrijf gebruikt blauwalgen die zonlicht en CO₂ opnemen en daarmee via fotosynthese biochemische grondstoffen produceren. "Deze grondstoffen kun je gebruiken in cosmetica, in plastics en in biobrandstoffen", vertelde De Bruijn. "Samen met AkzoNobel en Corbion werken we nu aan opschaling van de technologie: van een laboratoriumomgeving naar een pilotplant in Delfzijl." Ook De Bruijn gaf aan dat een hogere CO₂-prijs nodig is om de business case ‘echt te laten vliegen’.

Nog een CCU project komt uit Engeland: daar werkt Carbon8 met Accelerated Carbonation Technology. Dat is een technologie die CO₂ afvangt en toevoegt aan industrieel afval, en dit samen verwerkt in producten zoals betonblokken. Die hebben een end-of-waste-status én voldoen aan dezelfde normen als gangbare producten. Colin Hills van Carbon8 vertelde er meer over en gaf zelfs aan dat hun producten CO₂-negatief zijn.

Het afvangen van CO₂ uit de open lucht is het concept dat Dominique Kronenberg presenteerde. Namens het Zwitserse Climeworks gaf hij een inspirerende blik op de mogelijkheid CO₂ uit de lucht te filteren met behulp van grote CO₂-afvangfilters, die de lucht zuiveren. Het opgevangen CO₂ wordt gebruikt in bijvoorbeeld tuinbouwkassen en frisdranken. Het voordeel volgens Kronenberg: "In de toekomst zijn de CO₂-bronnen die overblijven de mobiele bronnen: vliegtuigen en schepen. Het zal dus nodig zijn om CO₂ uit de open lucht te kunnen filteren en Climeworks heeft daar de oplossing voor."

In de afsluitende paneldiscussie volgde een debat tussen de zaal en Atzo Nicolaï, directeur DSM Nederland, Tom van Aken, ceo Avantium, Raymond van der Horst, directeur ExxonMobil Chemical Holland en Jan Jaap Nusselder, manager public affairs van OCI Nitrogen. Waar Van der Horst het verantwoord gebruik van fossiel bepleitte en aangaf dat de groeiende wereldbevolking vooralsnog ook een groeiende energiebehoefte heeft, vond Van Aken het gebruik van fossiele brandstoffen niet meer verdedigbaar. Hij zegt uit te zien naar radicale innovatie en vindt de huidige verduurzamingsplannen, bijvoorbeeld die van de chemische industrie aan de tamme kant en teveel gericht op de bestaande industrie en bekende technologie. Ook hier kwam het CO₂-beprijzingsvraagstuk terug. Van der Horst gaf aan dat een wereldwijd afgesproken, hogere, CO₂-prijs in één klap een einde kan maken aan alle problemen, maar de politieke wil daartoe is er niet. Ook Nicolai ging in op de prijs van CO₂ en vertelde dat sommige bedrijven intern voor een business case-berekening al rekenen met een CO₂-prijs die aanzienlijk hoger ligt dan de werkelijke prijs. "Die keuze kun je als bedrijf zelf al dan niet maken", zo zei hij. "Al met al ben ik optimistisch en ga ik ervan uit dat Nederland over tien jaar vooroploopt in verduurzaming!"